De effecten van smartphonegebruik

Alhoewel het nog maar 13 jaar geleden is dat de eerste iPhone uitkwam, is een wereld zonder smartphones bijna niet meer voor te stellen. Langzamerhand verschijnen ook steeds meer berichten over wat smartphonegebruik met onze gezondheid doet. Wat zijn de laatste inzichten?

Smartphone en focus
De makers van apps voor je smartphone hebben er baat bij om je aandacht te trekken en zo lang mogelijk vast te houden. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van verschillende mechanismen, zoals autoplay (Youtube, Netflix, Spotify), sociale controle (vinkjes in Whatsapp) en het aanbieden van content die past bij je profiel (you might also like...) (1). Hierdoor kan een simpele melding van een nieuw bericht leiden tot een reis langs allerlei aanverwante content die tot wel vier keer zo lang duurt als de taak die je je eigenlijk had voorgenomen (2).
Het zal je waarschijnlijk niet verbazen dat meldingen, in de vorm van trillingen of geluid, je focus verstoren. Wist je dat zelfs de aanwezigheid van een smartphone in je blikveld dit effect al heeft (2)? In een onderzoek werd aan mensen gevraagd om verschillende cognitieve taken te doen. Bij één groep werd een notitieboekje op de hoek van de tafel gelegd, bij de andere groep een smartphone.  Met name bij meer uitdagende taken nam de prestatie in de smartphone groep af. Het is dus een goed idee om je smartphone uit het zicht te leggen als je hem niet gebruikt.

Smartphone en mentale gezondheid
Naast het verstoren van je aandacht, kan problematisch smartphonegebruik ook een wisselwerking hebben met je psychische gezondheid. Er is een verband tussen overmatig gebruik en depressie, angst en stress (3). Dit kan beide kanten op werken. Mensen die depressief of gestrest zijn, gebruiken de smartphone soms als afleidende strategie. Aan de andere kant kan het gebruik ervan juist leiden tot deze klachten. Wat ook niet helpt, is dat het gebruik van de smartphone ‘s avonds en ‘s nachts zorgt voor minder slaap. Dit werkt deze problematiek alleen maar in de hand. Je smartphone gebruiken als afleiding is dus geen helpende strategie.

Smartphone en lichamelijke gezondheid
Dan zijn er nog gevolgen voor de fysieke gezondheid. Je kunt dan met name denken aan klachten aan de nek door het lange tijd omlaag kijken, maar ook klachten aan de hele keten van nek, schouder, arm en hand. Veelgebruikers rapporteren meer pijn dan mensen die hun smartphone af en toe gebruiken of mensen zonder smartphone (4). De activiteit en gevoeligheid van de betrokken spiergroepen is ook hoger bij smartphonegebruik. Het lijkt er overigens op dat éénhandig gebruik meer spanning oplevert dan gebruik met twee handen. Het is dus aan te raden om je smartphone niet te lang achter elkaar te gebruiken en waar mogelijk met twee handen te bedienen.

Smartphone en gezondheidsbevordering
Ondanks de aanwijzingen van de negatieve invloed van smartphonegebruik, kun je alle functionaliteit ook in je voordeel inzetten. Er zijn steeds meer aanbieders van apps gerelateerd aan gezondheid. Denk aan stappentellers, activiteitentrackers, voedingsdagboeken, mindfulness apps etc. Deze kunnen succesvol ingezet worden, zeker als aanvulling op andere interventies (5). Als je dus aan de slag bent met je leefstijl, kunnen de apps een herinnering zijn of een platform om je voortgang in bij te houden.

Zoals met zoveel dingen is ook de smartphone op zichzelf niet goed of slecht. Er zijn kansen en risico’s en de kunst is om daar een goede balans in te vinden. Als je hem doelbewust inzet, kan het je leven een stuk aangenamer maken. Laat je je er te veel door (ver)leiden dan kan het op den duur negatief uitpakken. Dan is er nog één handige feature om eens uit te proberen: de uitknop.

Bronnen:
1. Montag et al. (2019) Addictive Features of Social Media/Messenger Platforms and Freemium Games against the Background of Psychological and Economic Theories. 
2. Wilmer et al. (2017) Smartphones and cognition: A review of research exploring the links between mobile technology habits and cognitive functioning.
3. Elhai et al. (2017) Problematic smartphone use: A conceptual overview and systematic review of relations with anxiety and depression psychopathology
4. Eitivipart et al. (2018) Musculoskeletal disorder and pain associated with smartphone use: A systematic review of biomechanical evidence
5. Schoeppe et al. (2016) Efficacy of interventions that use apps to improve diet, physical activity and sedentary behaviour: a systematic review